پایان یک انتظار 29 ساله؛ پل عظیم میان‌گذر دریاچه ارومیه افتتاح شد

مرحله نخست پل عظیم میان گذر دریاچه ارومیه با حضور دکتر احمدی نژاد رئیس جمهوری کشورمان به بهره برداری رسید.

عملیات ساخت میان گذر دریاچه ارومیه 30 سال پیش با حضور شهید موسی کلانتری مدیر کل وقت اداره راه و ترابری استان آذربایجان غربی آغاز شد و بهره برداری از این پل کم نظیر و بسیارپیچیده را به لحاظ فنی، به آرزویی ملی تبدیل کرد.

این پل بخشی از بزرگراه 130 کیلومتری شهید کلانتری است که بیش از یک کیلومتر طول و 28 متر عرض دارد و برای ساخت مرحله نخست این پل (1200 متر سازه فلزی و 34 کیلومتر شمع کوبی در عمق دریا) تاکنون 120 میلیارد تومان هزینه شده است.

ساخت این پل از شاهکارهای مهندسی در ایران است که با بهره برداری از آن، مسیر 260 کیلومتری جاده ارومیه به تبریز 130 کیلومتر کوتاه تر و سالانه 26 میلیارد تومان در هزینه سوخت، وقت مردم و استهلاک خودروها صرفه جویی می شود.

برای این مسیر 4 خط رفت و برگشت و یک خط آهن در نظر گرفته شده است.

به گفته مجریان طرح، فقط 10 درصد کارها باقی مانده است تا طرح کاملاً تمام شود.

پل شهید کلانتری مهم ترین شاهراه ارتباطی و نقل و انتقال کالا و خدمات در این منطقه محسوب می شود که روزانه 5 هزار دستگاه خودروی سبک و سنگین از روی آن گذر خواهند کرد.

رئیس جمهور از بخش های مختلف این پل دیدن کرد و با چگونگی و مراحل ساخت آن آشنا شد.

رئیس جمهور در مراسم آغاز بهره برداری از پل میان گذر دریاچه ارومیه گفت : 29 سال مردم این منطقه انتظار کشیدند، همت کردند و سرانجام امروز به آرزوی تاریخی خود دست یافتند.

وی ساخت این پل را نشانه توانمندی فنی، مهندسی و تخصص و افتخار ایران خواند و افزود: ساخت این پل پاسخ به کسانی است که همواره القا می کردند ساخت آن امکان پذیر نیست.

وی با تجلیل از مقام شهید موسی کلانتری به عنوان پایه گذار و آغازگر اجرای این طرح عظیم به ویژگی های این پل اشاره کرد و گفت: استفاده از روش های نوین فنی مهندسی، مردمی بودن و عظمت طرح با توجه به موقعیت منطقه از مهم ترین ویژگی های این طرح عظیم است.

رئیس جمهور با اشاره به طراحی و ساخت خطوط رفت و برگشت، خط آهن و پیاده رو گفت: در حال حاضر همین مسیر دو طرفه برای ترافیک عبوری کافی است اما در آینده نزدیک مسیر برگشت به صورت جداگانه آماده خواهد شد.

وی به بخش های گوناگون این بزرگراه اشاره کرد و افزود: بخش خاکریز آن بزرگ ترین عملیات خاکریزی به شمار می رود که البته به کار مستمر و نگهداری نیاز دارد تا تصویب شود.

رئیس جمهور از تلاش ها و خدمات همه دست اندرکاران و مجریان طرح از آغاز تا امروز قدردانی کرد و گفت: ساخت این پل نشان داد اجرای این گونه طرح ها در توان متخصصان داخلی در حد بسیار بالایی هست.

وی ملت ایران را توانمند و ریشه دار و متکی به توانایی های بالقوه خواند و افزود: می توان با توانایی این ملت به سرعت طرح های بزرگ را اجرا و گره هایی را که از بیرون و داخل تحمیل می شود باز کرد.

رئیس جمهور ساخت سکوی حفاری در دریا را در منطقه شمال کشور از نمونه های دیگر توانمندی و استعداد ایرانی خواند و گفت: می توان طرح های بزرگ را با سرعت در کشور اجرا کرد.

در مراسم آغاز بهره برداری از پل میان گذر شهید کلانتری، علاوه بر مقامات محلی مادر شهید موسی کلانتری نیز حضور داشت.

دکتر احمدی نژاد همچنین در گفتگو با خبرنگاران با اشاره به تلاش سال های گذشته در بخش حمل و نقل و همت عالی کارشناسان و متخصصان داخلی افزود: همت شهید کلانتری چنان بود که باعث ادامه روند حرکت و تلاش در مجموعه متخصصان و کارشناسان احداث این پل شد و همچنان نیز تلاش برای تکمیل این طرح ادامه دارد.

احمدی نژاد با اشاره به سابقه طراحی این پل گفت: پیشتر مسیرهای این پل به گونه ای دیگر طراحی شده بود که با اعزام کارشناسان و بررسی و با توجه به هزینه ای که صرف شده بود، قرار شد ؛ مسیر رفت و برگشت بصورت جداگانه احداث شود.

رییس جمهور با بیان این که امروز فقط یک مسیر پل شهید کلانتری به بهره برداری رسید، اضافه کرد: همین مسیر رفت برای ترافیک عبوری کفایت می کند؛ اما به زودی مسیر برگشت هم کامل و آماده بهره برداری خواهد شد.

احمدی نژاد افزود: این طرح بزرگ ملی با تکمیل شبکه بزرگراهی استان های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی و همچنین شبکه ریلی این دو استان و رسیدن این شبکه های مواصلاتی به مبادی ورودی و خروجی پل شهید کلانتری کامل می شود.

رییس جمهور به ویژگی عملیات عمرانی پل اشاره و اضافه کرد: بخش داخلی پل با عملیات خاک ریزی وسیعی احداث شده است و حجم وسیعی خاک از کوه زنبیل در مجاورت این دریاچه استخراج و برای خاک ریزی به داخل دریاچه منتقل شد که از نظر فنی کار بزرگ و مهمی است که آن را متخصصان فنی داخلی با اتکای به دانش بومی انجام داده اند.

احمدی نژاد با اشاره به دیگر ویژگی های پل شهید کلانتری گفت: بخش بعدی این پل، پل ارتباط به پل اصلی است که سطح آن از طریق شیب و جک هایی که تعبیه شده قابل تغییر و تنظیم است.

وی در ادامه به قسمت اصلی پل شهید کلانتری که بر روی شمع های بزرگ و قطور نصب شده است، اشاره کرد و گفت: در این پل از شمع های چند لایه استفاده شده است تا با توجه به نوع آب از خوردگی جلوگیری شود.

رییس جمهور به دیگر ویژگی های فنی پل شهید کلانتری اشاره و اضافه کرد: برای اسکلت این پل از چند نوع فولاد و نوعی فولاد استیلی استفاده شده است تا نوسانات و نشست های فیزیکی در رفت و‌ آمد خودروها تاثیری نداشته باشد.

احمدی نژاد با اشاره به حمل قطعات عظیم برای نصب بر روی عرشه پل گفت: ابتدا بر روی شمع ها ریل هایی طراحی شد تا این قطعات به روی عرشه منتقل و در جای خود نصب شود و خوشبختانه به لحاظ فنی و زیبایی کار بسیار خوبی شده است.

احمدی نژاد افزود: تشکر دیگر از شهید کلانتری و امام جمعه شهرستان ارومیه است تشکر دیگر من هم از همه کسانی است که در طول این سالها کار و از کوه زنبیل شروع کردند تا این پل آماده شود از مشاوران، پیمانکاران، طراحان، مدیران پروژه و متخصصان خوبمان مخصوصا دکتر بهبهانی.

رئیس جمهور اضافه کرد: ‌در سفر قبلی وقتی به ارومیه آمدیم گفتیم کی پل تمام می شود گفتند قطعه اول سال 86 و ما به مردم هم وعده دادیم ولی کار معطل شد و عقب افتاد بارها پیگیری کردیم و زمانی که دیدم دکتر بهبهانی با حضور در محل اجرای طرح خواستار پایان کار در مدت سه ماه شده است خوشحال شدم چون می دانم توان متخصصان ما بالاست.

وی افزود:‌ خداوند توفیق داد تا این طرح عظیم زودتر از موعدی که دکتر بهبهانی وعده کرده بود به دست متخصصانمان تمام شود و بالاخره این پل ادامه دارد و کار خیلی بزرگی است.

رئیس جمهور گفت: ‌باند دوم در حال حاضر از نظر ترافیکی زیاد لازم نیست و کارها انجام و راه آهن هم تمام می شود و در خدمت مردم قرار می گیرد و این نشان داد که می توان کارهای بزرگ را در زمان کوتاه و با هزینه کمتر انجام داد.

احمدی نژاد ظرفیت متخصصان کشورمان را بسیار بالا دانست و گفت:‌ اگر تصمیم درستی بگیریم خداوند متعال کمک خواهد کرد و می توانیم به دست متخصصان خودمان این نوع کارهای بزرگ را انجام دهیم.

وی تاکید کرد:در این طرح بزرگ نیروی خارجی نداشتیم و متخصصان کشورمان نشستند و مسائل اینجا را با فکر ایرانی حل کردند.

رئیس جمهور با بیان اینکه عزم دولت برآمده از عزم ملت است گفت: ملت ایران ملتی بزرگ، توانمند و ریشه دار است و می تواند جهان را تحت تأثیر خود قرار دهد.

احمدی نژاد افزود: پشتوانه ما توانمندی های بالقوه و بالفعل ملت است.

رئیس جمهور گفت: ثابت کردیم که با فکر ایرانی می توان طرحهای بزرگ را اجرا کرد و گره های "شما نمی توانید" را که برخی القا می کنند باز کرد.

وی افتتاح سکوی حفاری در مازندران را نمونه دیگری از اراده و فکر ایرانی خواند و گفت: سکوی حفاری مازندران کم نظیر است، این سکو در عمق 1000 متری آب با وجود امواج 5 تا 7 متری ثابت ایستاده است و می توان با کمک آن تا بیش از 6 هزار متر هم حفاری کرد.

رئیس جمهور افزود: دولت مصمم است که با سرعت کار و ثمره آن را ملت مشاهده کند.

با افتتاح رسمی پل 1709 متری میانگذر دریاچه ارومیه معروف به پل شهید کلانتری، با حضور رئیس جمهور، یکی از خواست‌های قدیمی مردم منطقه برای تکمیل میانگذر بر دریاچه ارومیه به تحقق پیوست.

خواستی که اگرچه بیش از چند سال برای تحقق آن نیاز نبود اما مسائل و مشکلات جانبی سبب شد تا تکمیل این پروژه که از 30 سال پیش شروع شده بود، به دلایلی که بخشی از آن مربوط به مسائل فنی است، تا سال‌ها به طول انجامد.

در یکی از جمعه‌های سال ?? حجت‌الاسلام حسنی، امام جمعه ارومیه به اتفاق شهید "موسی کلانتری" مدیرکل وقت راه و ترابری استان آذربایجان غربی، پس از اقامه نماز جمعه در کرانه غربی دریاچه ارومیه، در اقدامی نمادین سنگ‌های کوه "زنبیل" را به آب دریاچه می‌اندازند و بدین ترتیب نخستین حرکت عملی برای ساخت پل میانگذر دریاچه ارومیه انجام می‌شود.

اگر چه نخستین بار ایده اتصال شهرستان‌های ارومیه و تبریز از طریق عبور از دریاچه ارومیه در سال 1326 شکل گرفت و با اشاره‌ای که در برنامه چهارم عمرانی در سال ?? به عنوان یک طرح منطقه‌ای به آن شد، وارد اسناد توسعه کشور شد ولی این ایده‌ها تا اقدام عملی در سال ??، هیچگاه وارد عرصه اجرا نشد.

کاهش خطر آسیب‌پذیرى راه‌هاى ارتباطى ارومیه و برون شد آن از حصار کوه‌هاى اطراف از ضرورت‌های این طرح بود که همزمان با تحولات اجتماعى و سیاسى انقلاب در منطقه و با نظارت شهید موسى کلانترى مدیرکل راه و ترابرى آذربایجان غربى صورت اجرایى پیدا کرد.

عملیات خاکریزی 22 کیلومتر از مسیر ابتدایی این پروژه در سال 1358 به دستور شهید کلانتری مدیرکل راه و ترابری استان آذربایجان غربی با هدف اتصال شرق و غرب دریاچه ارومیه با سنگ‌ریزى ساحل غربى آغاز شد و همزمان با انتصاب مهندس کلانترى به سمت وزیر راه، امکانات قابل ملاحظه‌اى براى سرعت بخشیدن و ساخت میانگذر فراهم و سنگ‌ریزى از ساحل شرقى نیز آغاز شد.

اما به تدریج با پیشروى عملیات سنگ‌ریزى و وارد شدن به مناطق میانى و عمیق‌تر دریاچه، سستى بستر و مشکلات اجرایى و جریان آب حاصل از تنگ شدن دهانه ارتباطی بین دو طرف خاکریز، باعث کاهش سرعت ساخت میانگذر شد تا جایى که عملیات خاکریزى به علت ناپایدارى بستر در عمل متوقف شد.

این توقف در حالی بود که از سمت ارومیه ?? کیلومتر و از سمت تبریز سه کیلومتر از این میانگذر ساخته شده و تنها 5/1 کیلومتر از بخش میانى باقیمانده بود که اتمام کار با ساخت پل شناور به عنوان نخستین تجربه در سال ???? به مرحله اجرا درآمد.

با توقف عملیات خاکریزی که آرزوی اتمام این طرح را به باد داده بود، فکر اتصال دو سوی خاکریزی شده توسط یک پل، جایگزین اتمام خاکریزی شد. بر همین اساس، یک پل فلزی کابلی دو سوی خاکریز را به هم متصل کرد و عبور و مرور خودروها از طریق دریاچه ممکن شد.

ولی به دلیل مطابقت نداشتن ساخت این پل با مشخصات فنی روز و همچنین در نظر نگرفتن شرایط اقلیمی دریاچه، این اتصال دیری نپایید و بالاخره پس از چهارماه بهره‌بردارى با وقوع توفان نسبتاً شدیدى درهم شکست و بلافاصله در دو سوى پل یاد شده ساخت اسکله و راه اندازى شناور براى تردد میان دو بخش آغاز شد و تاکنون عبور خودروها از این محور از روی مسیر خاکریزی شده و بخش دیگر که همان مسیر باقیمانده اصلی است از طریق شناورهای حمل اتومبیل انجام می‌شد.

پس از تخریب پل اولیه‌ای که در سال 13?? روی دریاچه احداث شده بود، فکر ساخت پلی مقاوم که با دانش فنی روز هماهنگ باشد، ایجاد شد. در سال ?? با آغاز مطالعات و تهیه طرح اولیه احداث این پل جدی‌تر و در سال ?? دستور ساخت پل میانگذر ارومیه صادر می‌شود. همزمان کار جمع‌آوری مستندات و مطالعاتی که در سال‌های گذشته روی این طرح انجام گرفته، این طرح وارد مرحله انتخاب پیمانکار و اجرا شد.

در سال 1379 وزارت راه و ترابری عزم خود را برای ساخت این پل جزم کرد و در نهایت مناقصه پل اصلی میانگذر برگزار و با برپایی دومرحله‌ای این مناقصه، طرح شرکت صنایع دریایی ایران (صدرا) به عنوان طرح برتر برنده اعلام و قرارداد پروژه به صورت EPC با این شرکت منعقد شد.

طرح یاد شده که در شهریور ماه سال 81 به امضاى وزارت راه و ترابرى (کارفرما) و شرکت صنعتى دریایى ایران (صدرا) رسید، در اول بهمن همان سال به پیمانکار تنفیذ و در شهریورماه سال 1382 پس از تدوین مطالعات طرح، عملیات تجهیز کارگاه آغاز و عملیات اجرایی پروژه نیز در بهمن ماه سال 1382 آغاز شد.

قرارداد اولیه ساخت این میانگذر در ابتدا شامل یک مسیر رفت و یک مسیر برگشت سواره رو بود اما با تحقیقات انجام شده مشخص شد که با عرض ?? متر، این میانگذر در افق ???? جوابگوى نیازهاى منطقه نخواهد بود لذا به دنبال خواست مصرانه مردم منطقه و پیگیرى مکرر نمایندگان مردم استان در مجلس شوراى اسلامى و مسئولان استان؛ احمدی‌نژاد طى نامه‌اى به رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه کشور، خواستار تأمین اعتبار مورد نیاز و تخصیص 100 درصد بودجه آن براى تکمیل و بهره‌بردارى از چهار خط پل شد.

اگر چه این طرح در سال 1358 به خاطر وجود مشترکات فراوان در بین مردم دو استان آذربایجان‌شرقی و غربی و همچنین به دلیل بهبود مسافرت و ترانزیت کالا بین این دو استان طراحی شد، ولی به دلیل بسیاری از مشکلات موجود از جمله وضعیت شوری منحصر به فرد دریاچه ارومیه و عدم تجربه عملی در کشور، پیشرفت آن به کندی انجام و در مراحلی متوقف شد.

یکی دیگر از دلایل تاخیر این پروژه پس از سال ??، مخالفت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی وقت با پنج بانده شدن این پل بود که در سایه همین مخالفت‌ها تا شهریور سال ?? مشکل اصلاح موافقتنامه تامین اعتبار مورد نیاز باقی بود تا این که با حضور رئیس جمهور در شهرستان ارومیه، راه برای حل این مشکل باز و با تاکید وی مشکلات به مرور رفع شد.

در حقیقت اکنون شاهد تکمیل و بهره‌برداری یکی از بزرگترین پروژه های نیمه تمام دولتی هستیم که مردم منطقه سوار بر شناورهای پر سر و صدا، سال‌ها آن را نظاره می‌کردند و دیگر وقت آن رسیده که عابران دریاچه با این شناورهای آهنین وداع کنند و با عبور از میانگذر، غروری را تجربه کنند که دستاورد متخصصان ایرانی است.

منبع